Należy strzec w dziecku poetyckiego spojrzenia na świat – twierdził Stanny w wywiadzie dla Polskiego Radia z 1981 roku, sprowadzając, do tego jednego zdania, najważniejsze założenia swojej twórczości dla najmłodszych. Wieloletni kierownik Pracowni Ilustracji na Warszawskiej ASP to właśnie dziecko uczynił podstawowym odbiorcą swojej sztuki. Podejmował liczne wyprawy do przedszkoli, gdzie upewniał się, że język jego artystycznej wypowiedzi jest zrozumiały dla małych odbiorców.

Jednak dziecko, to nie tylko najważniejszy odbiorca, ale i niezwykle istotny bohater w twórczości artysty. Motyw dziecięcej postaci pojawia się w wyjątkowo wielu ilustrowanych przez Stannego książkach. Dzięki temu dziecko-odbiorca, dziecko-czytelnik staje się jednocześnie dzieckiem-bohaterem, może odnaleźć na kartach opowieści samego siebie. 

Dzieci Stannego to indywidualności – jedne noszą kucyki, inne warkocze, czasami grzywka opada im aż na oczy, a niekiedy patrzą przez grube szkła okularów. Towarzyszą im przedmioty, zwierzęta oraz rośliny – ciężkie tornistry, parasole, grube koty, ptaki, konie i kapelusze pełne kwiatów. Ten dziecięcy świat wykreowany przez artystę jest kolorowy i niebanalny, intryguje, wciąga w głąb, zatrzymuje i porusza. Nade wszystko widzimy tu kunszt artysty oraz jego doskonały warsztat, jednak zawsze okraszone niepoprawnym optymizmem i poczuciem humoru. 

Znany z perfekcjonizmu artysta, najczęściej długo szukał ostatecznego ujęcia danej postaci, generując po drodze cały szereg wersji wstępnych, szkicowych, nieskończonych. W ten sposób, przeglądając archiwum rodzinne Stannych, napotykamy na niebywale ciekawe studia dziecięcych sylwetek – rozmaite sytuacje, pozy i emocje malujące się na buźkach chłopców i dziewczynek dowodzą ciekawości i skrupulatności z jaką podchodził Stanny do każdej swojej postaci. Szczególnie interesujące wydają się przedstawienia dziecięcych stanów emocjonalnych, czasami mistrzowsko oddane przy pomocy zaledwie kilku kresek. Mamy tutaj cały kalejdoskop przeżyć i uczuć: złość, smutek, radość, nudę, obrazę. Nie ma natomiast oceny i moralizatorstwa – w świecie Stannego każda dziecięca emocja ma swoje miejsce, jest zauważona i ważna. 

Wystawa prezentuje motywy dziecięce w twórczości Stannego na przestrzeni wielu lat – począwszy od jednego z najstarszych archiwalnych rysunków z teczki, którą przygotowywał na ASP, po dużo późniejsze ilustracje do powieści i poezji wydawanych przez Naszą Księgarnię, Ruch i inne wydawnictwa. Jednorodny styl artysty nie zamyka się w jednej wybranej technice – mamy tu proste, lapidarne szkice flamastrami oraz niezwykle malarskie, wielowarstwowe prace. Poza ilustracjami prezentowane są plakaty oraz książki w całości zaprojektowane przez artystę, a niekiedy także przez niego napisane. 

„Staram się możliwie bogato interpretować tekst (…) a to wszystko między innymi po to, żeby dziecko miało tę krainę baśni, w której się może znaleźć – w której może się bawić” – mówił Janusz Stanny. Mamy nadzieję, że także wystawa przybliżająca twórczość artysty dostarczy odbiorcom w każdym wieku, zarówno przeżyć estetycznych, jak i dobrej zabawy. 

Monika Chrabąszcz-Tarkowska

Współkuratorka wystawy

KURATORKI WYSTAWY:

dr Monika Chrabąszcz-Tarkowska – projektantka grafiki i fotografka. Doktor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom na Wydziale Form Przemysłowych, w Pracowni Projektowania Komunikacji Wizualnej.Zajmuje się identyfikacją wizualną, brandingiem a także projektowaniem layoutu czasopism i książek. Asystentka na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego gdzie prowadzi Pracownię Komunikacji Wizualnej.

dr Katarzyna Stanny- Absolwentka Wydziału Grafiki ASP w Warszawie, studiów podyplomowych w Instytucie Historii UW oraz Instytutu Francuskiego w Warszawie. Zawodowo związana z Wydziałem Sztuki Mediów Warszawskiej ASP, gdzie od 2009 roku prowadzi pracownię obrazowania dla mediów. Pracuje dla Polskiej Akademii Nauk, zajmuje się grafiką użytkową, fotografią i pracą naukową. jako projektantka biżuterii. Współpracowała ze Swarovski Elements. Prace prezentowała na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych malarstwa, grafiki, fotografii, ilustracji i biżuterii oraz na blisko stu wystawach zbiorowych w Polsce, Francji, Niemczech, Luksemburgu i Chinach. Laureatka wielu ogólnopolskich nagród i wyróżnień, w tym nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne osiągnięcia w pracy artystycznej i dydaktycznej (2014) oraz nagród Rektora ASP w Warszawie (2015 i 2019). Stypendystka Funduszu Popierania Twórczości im. Andrzeja Szczypiorskiego (2019 i 2020). Członkini Zarządu ZAiKS-u oraz Rady Ekspertów Ośrodka Dialogu i Analiz Thinktank.

Producent wystawy: Jolanta Wrzesińska

Twórcy Instalacji multimedialnej:

INTERMEDIATEKA:

INSTALACJA/ WARSZTATY/ REŻYSERIA/

Anna Ciołkiewicz – filmowiec, artystka sztuk wizualnych, magister sztuki. Absolwentka Wydziału Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydziału Reżyserii Akademii Śląskiej w Katowicach, Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W ramach stypendium studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Universite Rennes 2 Haute Bretagne we Francji. Jest również absolwentką Wydziału Scenariuszowego Krakowskiej Szkoły Filmu i Komunikacji Audiowizualnej. Specjalizuje się w animacji, sztuce interaktywnej i reżyserii spektaklu multimedialnego. Realizuje filmy dokumentalne w obszarze kultury oraz videoklipy muzyczne. Założycielka Intermediateki zrzeszającej artystów i twórców sztuki filmowej,sztuk wizualnych i muzyków. Współpracowała m.i. z Cyfrowym Repozytorium i Kinem RP, Teatrem Wielkim – Operą Narodową,  Teatrem Starym w Krakowie, czy Bunkrem Sztuki, a także stacjami takimi jak TVP, TVN, Polsat, Apple Film, Film Polska, czy Alvernia Studios. Zajmuje się reżyserią spektaklu multimedialnego – zrealizowała projekcje wielkoformatowe na budynkach takich jak Teatr Stary w Krakowie, czy FAMA we Wrocławiu, a także działania z wykorzystaniem mapowania rzeźb i tworzenia scenografii interaktywnych w Instytucie Cervantesa w Warszawie. W 2019 roku wyreżyserowała dokument „Moniuszko – Polskie Takty”, który pokazywany był na międzynarodowych festiwalach m.i. w Chinach i Stanach Zjednoczonych. Miała okazję stworzyć autorski film dokumentalny „Podniebni Filmowcy” (II nagroda na festiwalu Action On Film Festival w Las Vegas za reżyserię w kategorii Polish Short Documentary Film). Jej ostatni film „Za drzwiami wyobraźni – Józef Wilkoń” był pokazywany m.i. na Wawelu, w Wielickiej Mediatece, czy w Centrum Spotkań Kultur w Lublinie, czy na Przeglądzie Filmów o sztuce w Zakopiańskim Centrum Kultury. W swoich filmach zręcznie łączy animację, z klasycznym kinem, tworząc niepowtarzalne, emocjonalne obrazy, adresowane do młodego widza.

SCENOGRAFIA/INSTALACJA

Sylwia Marszałek-Jeneralczyk– scenograf, rzeźbiarka, twórca instalacji – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Tworzy interaktywne instalacje, murale i sztukę w przestrzeni Publicznej. Wielokrotnie nagradzana – jej prace można było oglądać w licznych galeriach w Polsce i na świecie.

INSTALACJA/ MUZYKA – DUKT

Filip Czaja i Erwin Jeneralczyk – duet muzyczno-wizualny DUKT. Twórcy młodego pokolenia.. Absolwenci Wydziału Intermediów ASP w Krakowie. Wypowiadają się za pomocą muzyki elektronicznej z elementami muzyki klasycznej i ludowej, instalacji i interaktywnych form opartych o nowe technologie. Ich działaniom twórczym w obszarze muzyki towarzyszą działania z obszaru sztuki generatywnej. Tworzą muzykę do filmów i spektakli. Ich działania można było oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie, we Wrocławskiej FAMIE, Instytucie Cervantesa, Hevre, Pracowni Szafirowej Stanisława Wyspiańskiego czy Cricotece. Najważniejszym wątkiem w działalności grupy jest muzyka rozumiana jako forma kontaktu, relacji. Członkowie grupy wierzą w istotność interakcji świata dźwięku i obrazu, jako dwóch dopełniających się elementów.

Wystawie towarzyszy katalog, wydany przez Fundację Czas Dzieci, który będzie rozdawany bezpłatnie podczas wernisażu i wydarzenia specjalnego z panią Katarzynną Stanny oraz warsztatów z młodzieżą. 

Wystawa powstała w ramach projektu „Dziecko w oczach Janusza Stannego” finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Sztuki wizualne 2023 r.